چالش های روانشناسی دین
چالش روان شناسی دین اساسا سه‌قسم است: (۱) ارائه شرحی موشکافانه از موارد تحقیق، خواه محتوای دینی (برای نمونه، رسوم آیینی سنت) یا تجریبات، رویکردها و کنش های فردی مشترک باشند؛ (۲) بیان سر بر آوردن چنین پدیده هایی با اصطلاحات روان شناختی، خواه در زندگی های فردی باشند؛ و (۳) روشن ساختن پیامد—آن طور که ویلیام جیمز می گوید ثمره— این پدیده ها، برای افراد، و جامعه در حالت کلان. این ثمره ها ممکن است هم مثبت و همچنین منفی باشند.[۱]
اولین وظیفه توصیفی به‌طور طبیعی نیازمند روشن سازی اصطلاحات آدمی است—مافوق همه، واژه دین. تاریخدانان دین مدت هاست که سرشت پا در هوای این اصطلاح را مورد تاکید قرار داده اند، با خاطر نشان شدن این که استفاده اش در طول قرن ها به طرق قابل توجهی تغییر کرده است، به‌طور کلی در جهت شی‌انگاری. روان‌شناسان دین اولیه کاملا از این دشواری‌ها آگاه بودند، و معمولا اذعان می کردند که تعاریفی که برای استفاده انتخاب می کردند تا حدودی دلبخواه بوده است. با خیز گرفتن گرایش های پوزیتیویستی در طول قرن ۲۰ میلادی، به‌خصوص این مطالبه که تمام پدیده ها با روال های کمّی عملیاتی سازی شوند، روان شناسان دین انبوهی از مقیاس ها و درجه بندی ها را توسع دادند، که بیش تر آن ها برای استفاده با مسیحیان پروتستان توسعه داده شد. تحلیل عاملی نیز توسط هم روان شناسان و هم جامعه‌شناسان دین به بازی وارد شد، تا هسته‌ای فیکس‌شده از ابعاد و مجموعه درجه‌بندی‌هایی متناظر مقرر شود. توجیه کنندگی و کفایت این کوشش ها، به‌خصوص در نور دیدگاه کنستراکتیویستی و دیگر دیدگاه‌های پست‌مدرن، مسئله‌ای برای بحث باقی می‌ماند.[۱]
در چندین دهه گذشته، به‌خصوص در میان روان شناسان بالینی، در کنار کوشش ها برای تمییز دادن اصطلاحات «معنویت» و «معنوی» از «دین» و «دینی» ترجیحی برای اصطلاحات «معنویت» و «معنوی» پدیدار شده است. بالاخص در ایالات متحده، «دین» برای بسیاری با موسسات فرقه‌ای و آیین‌ها و مراسم عبادت الزامیشان تداعی گشته است، و از این روی به واژه حالت و روحیه منفی‌ای می‌دهد؛ «معنویت» در مقایسه، به‌طور مثبتی عمیثا فردی و درونگرانه (subjective) احداث شده است، بعنوان استعدادی جهانگیر برای دریافتن و آشتی دادن زندگی آدمی با واقعیات والاتر (higher realities). در واقع، همچنین «معنویت» در غرب تحت تکامل قرار گرفته است، از زمانی که اساسا هم معنی ای برای دین بود در معنای اصلی خود. امروزه، کوشش ها برای عملیاتی‌سازی (operationalization) این اصطلاحات در جریان است.[۱]
Schnitker و Emmons تئوریزه کرده اند که فهم دین بعنوان جستجویی برای معنا استلزاماتی در سه حوزه روان شناخی انگیزه، شناخت، و روابط اجتماعی بهمراه می‌آورد. جنبه شناختی به خدا و مفهوم هدف مرتبط است، موارد انگیزه‌ای به نیاز برای کنترل، مرتبط هستند، و همچنین جسجوی دینی برای معنا در درون جوامع اجتماعی درآمیخته است.[۱]
منبع : ویکی پدیا
